Trái phiếu là gì? Những điều cần quan tâm trước khi đầu tư

Khi bạn đang tìm hiểu về những phương thức đầu tư chắc hẳn bạn đã nghe thấy cụm từ trái phiếu nhưng chưa hiểu rõ nó là cái gì. Vậy bản chất của trái phiếu là gì? Có những điều gì bạn cần quan tâm. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.

 

Trái phiếu là gì?

Trái phiếu là một trong những lĩnh vực thuộc chứng khoán. Trái phiếu là một loại chứng khoán quy định nghĩa vụ của đơn vị phát hành hay còn gọi là người vay tiền có trách nhiệm phải trả cho người nắm giữ trái phiếu hay còn gọi là người cho vay một khoản tiền xác định trong một khoảng thời gian xác định có bao gồm cả lợi tức theo quy định.

Trái phiếu có những đặc điểm gì?

Trái phiếu hợp pháp phải có đầy đủ những đặc điểm sau đây:

• Trái phiếu có thể là doanh nghiệp hoặc cơ quan có thẩm quyền phát hành. Nếu là doanh nghiệp phát hành thì sẽ gọi là trái phiếu doanh nghiệp, do kho bạc phát hành thì là trái phiếu kho bạc hoặc chính phủ phát hành thì gọi là trái phiếu chính phủ hoặc công trái.
• Bất cứ doanh nghiệp hoặc cá nhân nào cũng có thể mua trái phiếu, kể cả chính phủ. Những loại trái phiếu có ghi tên của trái chỉ được gọi là trái phiếu ghi danh, còn ngược lại thì được gọi là trái phiếu vô danh
• Trái chủ (người mua trái phiếu và cho nhà phát hành trái phiếu vay tiền) không chịu trách nhiệm về hiệu quả sử dụng vốn vay mà chỉ có nghĩa vụ thanh toán nợ theo đúng cam kết.
• Nguồn thu của trái phiếu là tiền lãi, số tiền này không phụ thuộc vào kết quả kinh doanh và là khoản thu cố định
• Trong trường hợp công ty bị giải thể thì cổ phần của công ty phải được ưu tiên thanh toán cho những người đang nắm giữ trái phiếu đầu tiên vì bản chất của trái phiếu là chứng khoán nợ. Sai khi thanh toán hết cho trái chủ thì các cổ đông mới được chia phần.

Phân loại các loại trái phiếu

Để phân loại trái phiếu thường sẽ tùy từng đặc điểm khác nhau mà có những cách phân loại như sau:

Phân loại theo người phát hành

• Trái phiếu của doanh nghiệp: Là các trái phiếu được doanh nghiệp nhà nước, công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty cổ phần phát hành nhằm tăng vốn hoạt động. Trái phiếu của doanh nghiệp có nhiều loại và đa dạng.
• Trái phiếu của Chính phủ: nhằm đáp ứng được nhu cầu chi tiêu của Chính phủ. Chính phủ phát hành trái phiếu với mục đích huy động tiền nhàn rỗi trong dân, các tổ chức kinh tế –  xã hội. Chính phủ được xem là Nhà phát hành có uy tín nhất trên thị trường. Vì vậy, trái phiếu Chính phủ được xem là loại chứng khoán rủi ro ít nhất.
• Trái phiếu của các tổ chức tài chính, ngân hàng: Các tổ chức này có thể được phát hành trái phiếu nhằm tăng thêm vốn hoạt động.

Phân loại theo lợi tức trái phiếu

• Trái phiếu có lãi suất biến đổi (gọi là lãi suất thả nổi): Là loại trái phiếu mà lợi tức sẽ được trả trong những kỳ có sự khác nhau. Và được tính theo 1một lãi suất có sự biến đổi theo lãi suất tham chiếu của trái phiếu.
• Trái phiếu có lãi suất bằng không: Loại trái phiếu mà người mua không nhận được lãi. Nhưng được mua với mức giá thấp hơn so với mệnh giá (mua chiết khấu) và được hoàn trả bằng mệnh giá khi trái phiếu đó đáo hạn theo quy định.
• Trái phiếu có lãi suất cố định: Loại trái phiếu mà lợi tức được xác định dựa theo tỷ lệ phần trăm (%) cố định tính theo mệnh giá.

Phân loại theo mức độ đảm bảo thanh toán

Trái phiếu bảo đảm: Loại trái phiếu mà người phát hành sử dụng một tài sản có giá trị làm vật bảo đảm cho việc phát hành. Khi nhà phát hành mất khả năng thanh toán thì trái chủ có quyền thu và bán tài sản đó để thu hồi lại số tiền mà người phát hành còn nợ lại. Tùy theo đặc điểm của trái phiếu mà trái phiếu bảo đảm thường gồm vài loại chủ yếu sau:

• Trái phiếu có tài sản cầm cố: Loại trái phiếu đảm bảo bằng việc người phát hành cầm cố một bất động sản nhằm đảm bảo thanh toán cho trái chủ. Thường giá trị tài sản cầm cố sẽ lớn hơn tổng số mệnh giá của các trái phiếu phát hành nhằm bảo vệ quyền lợi cho trái chủ.
• Trái phiếu bảo đảm bằng chứng khoán ký quỹ: Loại trái phiếu được đảm bảo bằng việc người phát hành thường là đem ký quỹ số chứng khoán chuyển nhượng mà mình sở hữu để làm tài sản đảm bảo.

Trái phiếu không bảo đảm: Loại trái phiếu phát hành không có tài sản làm vật đảm bảo mà chỉ được bảo đảm bằng uy tín của người phát hành trái phiếu.

Phân loại theo hình thức trái phiếu

• Trái phiếu ghi danh: Loại trái phiếu có ghi tên của người mua, và trong sổ sách của người phát hành theo đặc điểm của trái phiếu.
• Trái phiếu vô danh: Loại trái phiếu không ghi tên của người mua. Và trong sổ sách của người phát hành. Trái chủ là người được hưởng quyền lợi từ trái phiếu vô danh.

Phân loại dựa vào tính chất trái phiếu

• Trái phiếu có quyền mua cổ phiếu: Loại trái phiếu có kèm với phiếu cho phép trái chủ được quyền mua số lượng nhất định cổ phiếu của công ty.
• Trái phiếu có thể mua lại: Loại trái phiếu cho phép nhà phát hành có quyền mua lại một hoặc toàn bộ trước khi trái phiếu đến hạn thanh toán.
• Trái phiếu có thể chuyển đổi: Loại trái phiếu của công ty cổ phần mà trái chủ có quyền chuyển sang cổ phiếu của công ty đó. Việc này được quy định cụ thể về tỷ lệ, thời gian khi mua trái phiếu.

Vai trò của trái phiếu là gì?

Trái phiếu mang nhiều vai trò đối với nền kinh tế, các doanh nghiệp, Chính Phủ hay cả các nhà đầu tư. Cụ thể:

Đối với thị trường kinh tế

• Trái phiếu được xem là một nguồn huy động vốn nhanh chóng & hiệu quả cho nền kinh tế nói chung.
• Giúp thị trường vốn hoàn thiện & đa dạng hơn
• Giảm sự tập trung vào nguồn vốn ngân hàng

Đối với Chính Phủ

• Đối với chính phủ, trái phiếu giúp giải quyết nhu cầu về vốn cho các dự án đầu tư, bù đắp cho sự thiếu hụt ngân sách của quốc gia, không còn phải phụ thuộc vào nguồn thu thuế từ dân.
• Giúp Chính Phủ thực hiện được chính sách tiền tệ
• Giúp Chính Phủ thu hút được lượng vốn tiền mặt từ nhiều tầng lớp khác nhau trong lưu thông tiền tệ.
• Giúp đảm bảo được khối lượng tiền tệ lưu thông một cách hợp lý
• Giúp Chính Phủ thực thi chức năng quản lý vĩ mô nền kinh tế – xã hội có hiệu quả hơn.

Đối với các doanh nghiệp

• Giúp doanh nghiệp đảm bảo nguồn vốn ổn định & dài hạn.
• Phát hành trái phiếu là một giải pháp tối ưu để tránh làm loãng quyền sở hữu trong trường hợp doanh nghiệp không muốn phát hành cổ phiếu rộng rãi. Nhất là khi có những dự án tốt, lợi nhuận cao và không muốn chia sẻ cho các nhà đầu tư.
• Mức bù rủi ro đối với trường hợp đầu tư vào trái phiếu thấp hơn cổ phiếu giúp doanh nghiệp giảm chi phí khi sử dụng vốn.

>>> Tham khảo thêm: Cổ phiếu là gì?

Đối với các nhà đầu tư

• Đảm bảo tính ổn định & ít rủi ro hơn so với cổ phiếu
• Đảm bảo nhận tiền lãi ổn định hơn.

Nên chọn loại trái phiếu nào để đầu tư

Việc chọn loại trái phiếu đầu tư cũng là một vấn đề đáng nói để giúp bạn đảm bảo sự yên tâm và đem lại lợi nhuận tốt nhất. Chọn trái phiếu đầu tư dù là loại nào thì chúng tôi khuyên bạn nên cẩn thận, tính toán kỹ để xem khi đầu tư nên tính toán như thế nào để tránh được rủi ro.

Trên đây chính là những thông tin bạn có thể tham khảo để xem trái phiếu là gì? Chúng tôi hy vọng những thông tin chia sẻ sẽ hữu ích đối với bạn.